1 op de 5 mensen, 0% van de bevolking, wordt hoogsensitief geboren.
Als hoogsensitief persoon heb je een extra gevoelig zenuwstelsel. Je wordt sterk beïnvloed door prikkels van buitenaf en je bent gevoeliger voor stress en burn-outs. Als je goed om leert gaan met overprikkeling én je grenzen aan leert
geven – dan kun je als HSP’er in je kracht leren staan en je hooggevoeligheid ervaren als iets positiefs. Ook kun je stress en burn outs makkelijker leren voorkomen als je zorgt voor genoeg ontlaad- en oplaad momenten. Als kinder- en jongerencoach kan ik je hierbij helpen. Fel licht, harde geluiden, gevoelig voor lichamelijke prikkelingen, hangt er spanning in de lucht?: bij HSP’ers komen prikkels harder binnen.
Nadenken of piekeren?
Dit betekent dat een HSP’er meer nadenkt en bijzaken en gevolgen overweegt dan een niet-HSPer. De diepgaande informatieverwerking in de hersenen, het nadenken, is absoluut een kwaliteit van hoogsensitiviteit. Tijdens dit proces schakelen HSP’ers heel vaak van het ene feit naar het andere feit. Ondertussen duiken er diverse ideeën,creatieve hersenspinsels, nieuwe strategieën en associaties op. HSP’ers schatten snel risico’s en kansen in, maar denken wel diep na over de gevolgen hiervan: ze nemen alles mee in hun gedachtegang. En soms leidt dat tot verwarde reacties van vrienden, collega’s of familieleden, die glazig kunnen kijken als HSP’ers hun ‘logica’ uiteenzetten. En dat is dan soms even schakelen, omdat HSP’ers zelf vaak niet doorhebben dat ze 10 stappen vooruit denken en soms sneller denken dan anderen. Iedere HSP’er denkt graag vooruit. Wat zou er kunnen gebeuren? Welk scenario is het meest te verwachten? Wat zijn de voordelen, nadelen en
consequenties? Hoe had een bepaalde situatie beter aangepakt kunnen
worden? Hoe hadden anderen zich gevoeld als het anders was gegaan?
Zelfs in scenariodenken, houden HSP’ers rekening met de reacties en
gevoelens van anderen. Deze eindeloze stroom van gedachten slaat al
snel om in piekeren.
Overprikkeling ligt op de loer?
logisch dat hoogsensitieve mensen sneller overprikkeld raken. Alle gevoelens, indrukken en gedachten kosten meer tijd om te verwerken.
De emoties die deze indrukken oproepen zijn vaak ook intens
(emotionele intensiteit). Hierdoor kan er sneller stress ontstaan, zeker als er te weinig oplaadtijd en ontspanning is.
De afgelopen jaren is er meer wetenschappelijk onderzoek gedaan naar hoogsensitiviteit. Hieruit blijkt dat de verwerking van prikkels in de hersenen bij hooggevoelige mensen anders verloopt. Dit is iets wat
gelukkig steeds meer psychologen, therapeuten, psychiaters en huisartsen erkennen en naar handelen.
Wat gebeurt er in een kindercoaching sessie?
Ik werk vaak op een speelse, leuke en creatieve manier met je kind aan jullie doelen. Meestal zal ik niet alleen praten met je kind, maar ook gebruik maken van oefeningen en materialen om je kind vaardigheden aan te leren. Bijvoorbeeld door het doen van rollenspellen, te werken in een werkboek, creatieve werkvormen zoals tekenen of schilderen en bewegings- en lichaamsgerichte oefeningen. Ook wordt het praten vaak ondersteund door leuke (kaart)spelletjes over emoties of positieve gedachten.
Verschil hoogsensitiviteit en hooggevoeligheid
Wat is precies het verschil tussen hoogsensitiviteit en hooggevoeligheid? Hoogsensitiviteit gaat over het persoonlijkheidskenmerk: meer informatie vanuit je omgeving (en in jezelf) opnemen en dit dieper verwerken. Hooggevoeligheid kan hier een gevolg van zijn: dit is de emotionele reactie op de overprikkeling van al deze informatie.
Wanneer ben je hoogsensitief? (D.O.E.S)
Volgens Dr. Elaine Aron zijn dit de kenmerken van hoogsensitiviteit:
(D.O.E.S) D – Diepgaande informatieverwerking: je denkt langer en dieper na,
maakt scenario’s in je hoofd, overziet snel de mogelijkheden en risico’s. Je hersenen werken sterker op een dieper niveau. Alles wat je ziet, hoort, voelt, ruikt, proeft en via beweging waarneemt, wordt dieper verwerkt. Je denkt er uitgebreider over na. Je verbindt informatie met elkaar. Dit gaat soms razendsnel, maar kan ook meer tijd kosten.
O – Overstimulatie: je functioneert niet goed als er te veel prikkels zijn.
Snellere overprikkeling door een gevoelig zenuwstelsel, met meer stress als gevolg.
E – Emotionele intensiteit: het aanvoelen van sfeer en emoties van anderen, sterk empathisch vermogen en je eigen emoties intenser ervaren dan niet-HSP’ers. Je reageert sterker op positieve prikkels en ervaringen. Ook negatieve prikkels worden sterker en intenser ervaren dan bij niet HSP’ers.
S – Sensorische gevoeligheid: subtiele signalen pik je beter op dan anderen. Gevoelig zijn voor fel licht, geluid, prikkelende labeltjes van kleding, kou, warmte, maar ook gevoelig zijn voor stimulerende middelen zoals cafeïne, suiker en alcohol.
HSP-test voor kind of voor jezelf
Dr. Elaine Aron ontwikkelde verschillende tests, dit is de link naar haar website http://hsperson.com/test/highly-sensitive-test/ De website is in het Engels, maar dit kan je zelf vertalen naar het Nederlands. Er staat in het 2e groene balkje, het kopje SELF TESTS. Klik deze aan en er verschijnen 3 verschillende testen. Ik heb officiële toestemming van Dr. Elaine Aron zelf om door te mogen verwijzen naar haar website en deze tests.
Mocht je nog vragen hebben, ben ik altijd bereikbaar via mijn
mailadres: info@kinderenjongerencoachnicole.nl
Functioneren als hoogsensitief persoon
Ook je huidige leefomgeving en levenservaringen zijn van belang bij je functioneren als HSP’er.
- Hoe je in je vel zit (goed of slecht)
- Hoe je bent opgevoed/opgegroeid (veilig of onveilig)
- Je levenservaringen (zonder trauma, of juist enige trauma’s
meegemaakt) - Wat voor werk je doet (of je het hier naar je zin hebt)
- Hoe de sfeer is op werk (goed of slecht)
- Waar je woont (in een rustige wijk, in de natuur of een moeilijke wijk/
drukke stad) - Hoe druk je het hebt (hoe je zelf je leven indeelt, hoe je omgaat met
druk) - Wat voor partner je hebt (of deze ook HSP is, of er begrip voor heeft en
je steunt of niet) - De mate van zelfzorg
Verschillende soorten HSP’ers:
Introvert en extravert
Wat goed is om te weten, is dat er verschillende soorten HSP’ers zijn:
introverte en extraverte. Dr. Elaine Aron heeft ontdekt dat 70% van de HSP’ers introvert is en 30% extravert. Het is een misverstand dat alle
rustzoekers introvert zijn en alle prikkelzoekers extravert. Het wisselt ook nog eens per situatie. Ook kun je gedrag aanleren zodat je in je gedrag
extraverter doet dan je eigenlijk bent. Ben je niet uitgesproken introvert of extravert? Dat noem je ambivert.
Extraversie en introversie
In het dagelijkse taalgebruik verwijst de term extravert naar mensen die makkelijk sociale contacten leggen, op een uitbundige manier reageren,
graag in de spotlight staan en energiek zijn of overkomen. Introvert noemen we mensen die verlegen en ingetogen, meer op zichzelf zijn. Dit
is niet de definitie zoals die in de psychologie gebruikt wordt. In de psychologie wordt het verschil tussen introverte en extraverte
personen beschreven als een verschil in oriëntatie. Een introvert persoon is gericht op zijn of haar innerlijke belevingswereld; zijn of haar
gedachten en gevoelens. Hij/zij krijgt nieuwe energie door zich af te zonderen. Een extravert persoon is gericht op de buitenwereld en
andere mensen. Hij/zij krijgt energie uit de interactie met anderen.
Voor de meeste mensen geldt dat ze in sommige situaties meer introvert zijn en in andere situaties meer extravert. Mensen zijn dus niet altijd per
definitie introvert of extravert. Toch herkennen veel mensen wel de voorkeur voor opladen in gezelschap van anderen of juist alleen en zijn
mensen dominanter introvert of extravert.
Vier typen HSP’ers
Volgens Elaine Aron zijn er 4 typen HSP’ers te onderscheiden:
1. Introverte Rustzoeker
Deze HSP’er brengt graag tijd alleen door. Doet het liefste activiteiten alleen of
een-op-een. Rust, regelmaat en routine hebben de voorkeur. De introverte Rustzoeker houdt zich vooral bezig met de eigen gedachten, emoties en ideeën. Deze persoon raakt overprikkeld als hij/zij veel tijd doorbrengt met meerdere mensen of groepen mensen, waardoor alle gedachten, emoties en prikkels voor overstimulatie kunnen zorgen. Ze houden van rust en stilte en vermijden het liefste plekken waar veel prikkels zijn.
2. Extraverte Rustzoeker
Deze persoon worstelt met de innerlijke behoefte aan rust, regelmaat en routine aan de ene kant en zich sterk naar buiten richt (op uitingen van anderen) aan de andere kant. Dit type houdt van actie, mensen en sociale situaties. Ze kunnen de oren van je hoofd kletsen, grapjes maken, toneelspelen en gek doen. Dit type moet goed op persoonlijke grenzen en behoeftes letten. Het gevaar van overprikkeling ligt snel op de loer door te veel tijd met anderen/groepen mensen door te brengen, te veel voor anderen te zorgen en te weinig aandacht te schenken aan zelf opladen en de eigen behoeftes.
3. Extraverte Sensatiezoeker (HSS & HSP)
Een sensatiezoekende HSP’er leeft met één voet op het gaspedaal en met de andere voet op de rem. Dit wordt ook wel de HSS genoemd: de hoogsensitieve high sensation seekers. Deze mensen willen prikkels niet mijden, maar intens ervaren. Ze houden bijvoorbeeld van achtbanen, snelheid of drukke feestjes waar veel licht, geluid en kleur is. Om zich goed te voelen, heeft hij/zij voldoende kwalitatieve prikkels nodig evenals voldoende rust. Als een Extraverte Sensatiezoeker te weinig gas geeft en te veel remt, is er kans op een ‘burn-out’door onderprikkeling. Het is dus belangrijk om genoeg prikkels te ervaren en uitgedaagd te worden (bijvoorbeeld op werk), maar het is even belangrijk om op tijd gas terug te nemen als je te veel hooi op je vork neemt.
4. Introverte Sensatiezoeker
De Introverte Sensatiezoeker wil graag sensatie, diversiteit en afwisseling in het leven, maar niet in een grote sociale context. Deze HSP’er kan veel verschillende en uitdagende activiteiten doen, alleen of een-op-een. Dit type HSP’er zoekt nieuwe ervaringen meestal niet via het contact met andere mensen, maar via bijzondere emotionele ervaringen en verkenningen (kunst, spiritualiteit, muziek, nieuwe smaken en kennis verwerven over een onderwerp dat hen fascineert). Overprikkeling ontstaat door een te drukke interne wereld
(alle gedachtes en gevoelens) of te veel activiteiten doen.
Hoogsensitiviteit: een stoornis?
Hoogsensitiviteit wordt al snel in het rijtje labels als ADHD, ADD of autisme genoemd, maar ondanks sommige vergelijkbare kenmerken (snel overprikkeld zijn, prikkels komen harder binnen), gaat de vergelijking niet op. Het belangrijkste verschil: hoogsensitiviteit wordt door onderzoekers gezien als een persoonlijkheidskenmerk (‘temperament’) en niet als een aandoening of stoornis. Je bent hoogsensitief, je ‘hebt’ het niet. Hoogsensitiviteit staat niet in de DSM (het handboek voor psychiatrische aandoeningen). Ook werkt ADD/ADHD medicatie niet bij HSP’ers. 5 tips voor HSP’ers
Wat ontzettend belangrijk is voor HSP’ers, is overprikkeling voorkomen, op tijd opladen en goed voor jezelf zorgen. Ook de positieve eigenschappen belichten en hier trots op zijn, is van groot belang.Ik kan hier als coach een belangrijke rol in spelen.
Hieronder een aantal tips:
1. Zorg goed voor jezelf:
geef grenzen aan Selfcare, goed voor jezelf zorgen, weten wat je nodig hebt, je eigen grenzen aan durven en weten te geven en je eigen welzijn en energie voorop te zetten. Niet voor iedereen even
makkelijk, vooral niet voor HSP’ers, omdat zij zich snel schuldig voelen omdat ze zich erg goed in anderen weten te verplaatsen. Toch is zelfzorg één van de belangrijkste manieren om overprikkeling te voorkomen en in je kracht te kunnen staan.
3. Eet op tijd én gezond
Plan je eetmomenten op tijd in, eet genoeg, maar niet te veel. Eet liever geen bewerkt voedsel, geraffineerde suikers en beperk je cafeïne-inname. Dit heeft bij HSP’ers een extra heftig effect. In feite doen deze middelen meer kwaad dan goed: HSP’ers zijn van zichzelf al alert genoeg. Wanneer ze zich niet alert voelen en juist moe zijn, dan is dit een duidelijk
teken van overprikkeld zijn en niet genoeg tijd nemen om (alleen, op jouw eigen manier) op te laden.
2. Plan uitrust- en oplaadtijd in:
Continu bezig zijn kost veel energie. Plan tijd voor jezelf in, zodat je je gevoelige zenuwstelsel kunt ‘ontprikkelen’. Ga een wandeling maken in de natuur, lees thuis een boek, ga naar yoga, meditatie, ga een stuk fietsen – oplaadtijd betekent voor iedereen iets anders. Zelf weet je goed waar je rustig van wordt. Deze uitrust tijd bewust inplannen (zodat je het niet vergeet/het laat ondersneeuwen) is van belang.
4. Wees trots op deze eigenschap én de talenten die erbij komen kijken
De negatieve effecten van overprikkeld zijn omdat je hoogsensitief bent, zijn ingrijpend en daarom wordt hier zoveel over geschreven. Toch is het heel belangrijk om ook de talenten
van HSP’ers te erkennen, hier trots op te zijn en hiermee te werken. Voor het boek ‘Het Hoogsensitieve Brein’ heeft Esther Bergsma 5500 HSP’ers wereldwijd geïnterviewd en de mensen naar hun talenten gevraagd. Dit noemden ze o.a. als hun talenten:
- Empathie
- Betrouwbaarheid
- Verantwoordelijkheidsgevoel
- Sterke intuïtie
- Goed kunnen luisteren
- Open-minded
- Zorgzaam
- Creatief denken
- Aandacht voor detail
- Het grote geheel kunnen zien •
Gevoel voor humor - Analytisch vermogen
- Organisatietalent
- Verbeeldingskracht
Dus maak van jou/ jullie LAST, jouw KRACHT!
Als je voelt dat dit voor jou/ jullie is…., DAN KAN IK JULLIE HELPEN…!!